" ډیپلوماتیکه سرغړونه: په هند کې د افغانستان سفارت د دایمي تړلو اعلان وکړ."
هند او افغانستان له پیړیو راهیسې پیاوړې کلتوري، تاریخي او عنعنوي اړیکې لري. هند هم په فعاله توګه په افغانستان کې په بیلابیلو پرمختیایي پروژو لکه د زیربناوو، ښوونې او روزنې، مرستو او د ظرفیتونو د لوړولو په نوښتونو کې مرسته کړې ده. په هرصورت، د طالبانو واک بې له شکه د سویلي آسیا په سیمه ایز متحرک اغیزه کړې ده.
د ۲۰۲۳ کال په مې میاشت کې، په نوي ډیلي کې د افغانستان سفارت د پخواني افغان دیموکراتیک حکومت او د طالبانو د رژیم تر منځ د قدرت د جګړې د مرکز په توګه راڅرګند شو، ځکه طالبانو قادر شاه په هند کې د افغانستان د سفارت د نوي سفیر په توګه اعلان کړ. خو د افغانستان سفارت د طالبانو دا پریکړه په کلکه رد کړه.
په دوحه کې د طالبانو د سیاسي دفتر مشر سهیل شاهین د نوي شارژدافیر په توګه د قادر شاه نومول یوه “منطقي پرېکړه” بللې ده. شاه تر دې مخکې د افغانستان په سفارت کې کار کاوه. خو طالبانو اوس شاه د تېرې اپریل میاشتې له ۲۵مې د دغه ماموریت د مشر په توګه ټاکلی دی.
په هند کې د افغانستان سفارت د قادر شاه د ګوښه کولو پرېکړه کړې وه او سفارت ته یې د ننوتو مخه نیولې وه. د سفارت له خوا په خپره شوې خبرپاڼه کې راغلي، چې دوی د یوه کس هغه ادعا په کلکه رد کړه، چې ګواکې د طالبانو په استازیتوب یې په نوي ډیلي کې د ماموریت واک په غاړه اخیستی دی.
په هند کې د افغانستان سفیر وویل:«زه د یوه جمهوریت یا حکومت استازیتوب کوم چې نور وجود نه لري، خو زه د یوه منتخب حکومت له خوا ټاکل شوی یم. زه دا مشروعیت لرم چې په دې ماموریت کې خدمت وکړم.”
څو رسنیو د راپورونو له مخې، په هند کې د بهرنیو چارو وزارت د سفارت په اړه د طالبانو د پریکړې په اړه د تبصرې نه کولو غوره کړې او ویلي یې دي چې دا یوه “داخلي” مسله ده چې باید پخپله سفارت حل کړي.
په هند کې د افغانستان سفارت د دایمي تړلو اعلان وکړ:
په وروستي پرمختګ کې په هند کې د افغانستان سفارت اعلان وکړ چې په هند کې خپل دیپلوماتیک ماموریت د تل لپاره تړلی دی. دا پرمختګ د 2023 کال د سپټمبر په 30 نیټه د اعلان څخه وروسته ترسره کیږي، کله چې د افغانستان سفارت دمخه د 2023 کال د اکتوبر له 1 څخه د عملیاتو د بندولو پریکړه اعلان کړې وه.
په نوي ډیلي کې د افغانستان سفارت د خپل ډیپلوماتیک ماموریت د تړلو په اړه د یوې رسمي اعلامیې له مخې، "د هند د حکومت د پرله پسې ننګونو له امله د 2023 کال د نومبر له 23 څخه نافذ دی. دا پریکړه د سفارت لخوا د سپتمبر په 30 نیټه د مخکینیو عملیاتو د بندیدو وروسته کیږي. یو اقدام په دې هیله چې د هند د حکومت دریځ به په مناسبه توګه بدل شي ترڅو ماموریت په نورمال ډول کار وکړي.»
په اعلامیه کې زیاته شوې، "په هند کې له افغان اتباعو څخه، سفارت زموږ د ماموریت په دوره کې د دوی د تفاهم او ملاتړ له امله د زړه له کومې مننه کوي."
په اوس وخت کې، د افغانستان جمهوري ریاست په هند کې رسمي استازیتوب نه لري، لکه څنګه چې د سفارت لخوا خبر شوی. هغه ډیپلوماتان چې پخوا په ملي پلازمینه کې ځای پرځای شوي وو په اغیزمنه توګه نورو هیوادونو ته کډه شوي دي. سفارت اضافي توضیحات وړاندې کړي چې ویلي یې دي چې دا مهال په هند کې یوازې هغه کسان دي چې له طالبانو سره تړلي ډیپلوماتان دي، چې په منظمه توګه په مجازي غونډو کې بوخت دي.
په دې دیپلوماتیکه مسله کې د هند دریځ:
د څو رسنیو د راپورونو له مخې، په هند کې د بهرنیو چارو وزارت د ۲۰۲۳ کال د می په میاشت کې د سفارت په اړه د طالبانو د پریکړې په اړه تبصره غوره کړه، او ویې ویل چې دا یوه "داخلي" مسله ده چې باید پخپله سفارت حل کړي.
همدارنګه د رسنیو د راپورونو له مخې، د هند د بهرنیو چارو وزارت هم هغه ټول تورونه رد کړي، چې ګواکې هند په نوي ډیلي کې د افغانستان له سفارت سره د ۲۰۲۳ کال د سپټمبر پر ۳۰مه د عملیاتو د بندولو له اعلان وروسته هیڅ ډول مرسته نه ده کړې.
په داسې حال کې چې هند لکه د نورو هېوادونو په څېر په رسمي توګه د طالبانو رژیم په رسمیت نه پېژني، تېر کال په پالیسي کې د پام وړ بدلون راغی کله چې حکومت په کابل کې د “تخنیکي ماموریت” د جوړولو پرېکړه وکړه. اوس مهال د هند حکومت په کابل کې رسمي دیپلوماتیک حضور نه لري خو د ۲۰۲۲ کال د جولای په میاشت کې هند په کابل کې خپل سفارت د “تخنیکي ماموریت” په توګه پرانېست.
سربېره پر دې، په هند کې د افغانستان د سفارت له خوا د طالبانو له خوا د ټاکل شوي سفیر په پېژندلو کې انکار په افغانستان کې د سیاسي بدلون له امله د رامنځته شویو ډیپلوماتیکو ننګونو بېلګه وه، چې په یوه وروستي ډیپلوماټیک پرمختګ کې په پلازمېنه نوي ډیلي کې د افغانستان سفارت د دایمي تړلو اعلان وکړ.
لکه څنګه چې وضعیت بدلیږي، د مختلفو هیوادونو ډیپلوماتیک دریځ به د افغانستان راتلونکې او له نړیوالې ټولنې سره د هغې ښکیلتیا ته دوام ورکړي. د هند او افغانستان تر منځ په دیپلوماتیکو اړیکو کې وروستي بدلون د دواړو هیوادونو ترمنځ د اوږدمهاله تاریخي اړیکو په برخه کې د ننګونو او فرصتونو له مخې یو نوی فصل پرانیستی دی.
سرلیک: " ډیپلوماتیکه سرغړونه: په هند کې د افغانستان سفارت د دایمي تړلو اعلان وکړ."
د واقعیت ارزوونکی: Fact Crescendo Teamپایله: Insight
